Het effectief (be)sturen als regiegemeente en daarbij minder ‘hands on’ en meer bestuurlijk/strategisch functioneren, gaat niet vanzelf. Het eist van hoog tot laag een andere professionaliteit. ‘Als regiegemeente effectief zijn’, betekent daarom ook investeren in de mensen. Zij moeten die regie voeren. De switch van traditionele gemeente naar regiegemeente is voor medewerkers een overgang van liefde voor vakmanschap naar liefde voor verbinden. In het tweede effectief zijn zonder het eerste te verliezen, vergt het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden en competenties. Belangrijk zijn zaken als: sturen op afstand, het verbinden van partijen, het tot stand brengen van allianties en programmamanagement. En dat alles in een politiek bestuurlijke context.
Regisseren in het interne en externe speelveld
(Senior) medewerkers, teamleiders, beleidscoördinatoren en projectleiders krijgen binnen een zich als regiegemeente ontwikkelende gemeente geleidelijk aan een andere invulling van hun rol:
Uit onderzoek blijkt bovendien dat medewerkers die met regie te maken krijgen, het opereren in het veld vaak als minder lastig ervaren dan het opereren in de eigen organisatie. Met name de wijze waarop het management zijn rol vervult, is bepalend voor in hoeverre de medewerkers met kracht naar buiten kunnen opereren, dan wel veel energie binnen de eigen organisatie kwijt zijn. Deze medewerkers zijn ook vaak degenen die een sturende rol hebben naar partijen waar de gemeente werk aan uitbesteedt, die de gemeente subsidieert of waar de gemeente anderszins mee samenwerkt. Vanuit de optiek van sturen op afstand betekent dit dat je stuurt van achterin de taxi en niet voorin achter het stuur. Dat betekent dat ook de managementrol opnieuw doordacht moet worden. Deze rol komt in een ander licht te staan: het hanteren van de spanning tussen binnen (politiek bestuurlijk) en buiten, waar het spel nu meer dan ooit gespeeld wordt.
Wat biedt de leergang effectief (be)sturen als regiegemeente?
De leergang biedt een nieuwe manier van kijken op zowel de horizontale – het meer samen optrekken – als de verticale – directer sturende – regietaak. Het gaat om het zien van de dynamiek, interactie en patronen en vervolgens om het begrijpen van de logica daarvan. Thema’s die centraal staan in de leergang zijn (het vergroten van) kennis over regie, sturen op afstand, het hanteren van de dynamiek in en rondom overheidsorganisaties, het kunnen beïnvloeden in het krachtenveld, de effecten van bepaalde structuren, de opdrachtgever- opdrachtnemerrelatie en het leren voeren van een open dialoog intern binnen de gemeente en extern met partnerorganisaties en betrokken burgers.
De leergang kent een zorgvuldig gehanteerde balans tussen enerzijds theorie en anderzijds het verwerven van vaardigheden. Belangrijk daarbij is het systemisch leren kijken naar de eigen gemeentelijke organisatie en naar het veld waarin gewerkt wordt. De leergang is praktijkgericht: er wordt voortdurend gebruikgemaakt van casuïstiek uit de eigen werkpraktijk.
Doelgroep van de leergang
Elke gemeente die zich als regiegemeente aan het ontwikkelen is, heeft een aantal medewerkers nodig die door en door begrijpen waar het in de essentie om gaat. Voor hen is de leergang bedoeld. De leergang is dus bedoeld voor medewerkers die een regisserende taak hebben of gaan krijgen binnen gemeenten met de ambitie regiegemeente te worden of een regisserende taak hebben binnen gemeenten die reeds werken als regiegemeente. Het gaat hier om seniormedewerkers, teamleiders, beleidscoördinatoren, (keten- of netwerk) regisseurs, projectleiders en/of hun management.